Zo maak je een slimme klassenplattegrond
In een slimme klassenplattegrond zijn stoelen en tafels niet zomaar neergezet, maar draagt de indeling bij aan een fijne leeromgeving. Een doordachte klassenindeling kan bijdragen aan effectief klassenmanagement, de interactie tussen leerlingen en de concentratie.
In dit artikel geven we je tips om een plattegrond te maken die werkt voor jou en je leerlingen.
Waarom is een goed doordachte klassenplattegrond belangrijk?
Een goede klassenplattegrond is de basis van een fijne sfeer in de klas. Het helpt kinderen om zich te concentreren, makkelijk samen te werken en zich veilig te voelen.
Dus, wat zijn de voordelen van een slimme klassenplattegrond?
Het tilt leren naar een hoger niveau
Een slimme indeling betekent minder afleiding en meer aandacht voor de les. Zo kan elk kind alles goed volgen.
Stimuleren van samenwerking
Als kinderen makkelijk samen kunnen werken, bouwen ze sneller een band op. Dat is weer goed voor de sfeer in de klas.
Iedereen doet mee
Een goed ontworpen plattegrond houdt rekening met de verschillende behoeften van je leerlingen. Ook van de leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. Zo kun je ervoor zorgen dat alle kinderen zich onderdeel van de groep voelen.
Orde in de klas
In een overzichtelijke en toegankelijke klassenindeling is het voor leerkrachten eenvoudiger om de orde te bewaren, materialen te beheren en de voortgang van elke leerling te monitoren.
Veiligheid voorop
Een duidelijke weg naar de deur zonder obstakels zorgt voor rust en veiligheid.
Maak je klassenplattegrond in Gynzy
Maak in een handomdraai een klassenplattegrond met de Klasindeling tool van Gynzy.
Verschillende indelingsvormen voor jouw klas
Elke klas heeft zijn eigen sfeer en elke leerkracht zijn eigen stijl. Dat betekent dat er geen one-size-fits-all aanpak is voor het inrichten van je klas. Hieronder vind je een aantal veelgebruikte klasindelingen die je als voorbeeld kunt gebruiken.
In rijen voor focus
Traditioneel maar effectief. Een indeling in rijen is goed voor de individuele concentratie en geeft elke leerling een goed zicht op het bord. Ideaal tijdens toetsen of als je leerlingen zich moeten focussen op individuele taken.
Deze klassieke opstelling zorgt er alleen niet goed voor dat kinderen actief deelnemen aan de les. De interactie tussen leerlingen is hier minder makkelijk, dus zorg voor momenten waarop leerlingen toch kunnen samenwerken. Je kunt ervoor kiezen om kinderen apart in rijen te zetten of bijvoorbeeld in duo’s. Dan kunnen leerlingen in duo’s samenwerken.
Of met z’n drieën naast elkaar. Is er een toets, dan kun je de tafels makkelijk los schuiven.
Als je krukjes in je klas hebt en je tafels in rijen staan, kunnen leerlingen ook makkelijk in groepjes bij elkaar gaan zitten, zonder dat je met alle tafels en stoelen hoeft te sjouwen.
Groepjes of eilanden voor samenwerking
Tafels in groepjes is ideaal voor teamwork. Deze opstelling nodigt uit tot overleg, projectwerk en samen leren. Deze indeling is ook perfect om een gevoel van gemeenschap in de klas te bouwen. Met een dergelijke indeling kan het wel voorkomen dat niet iedereen makkelijk het bord of de leerkracht kan zien. Dat is niet altijd handig zoals bij schrijflessen of leeslessen in de lagere groepen.
Deze indeling kan ook goed werken in combinatie met thematische hoeken in de klas, waar elk eiland een ander avontuur biedt.
U-vorm voor discussie
Openheid en dialoog staan centraal in een U-vorm opstelling. Leerlingen zien elkaar en jou, wat uitnodigt tot klassikale discussies, dialogen en presentaties. Een U-vorm stimuleert een open cultuur waarin elke stem telt en gehoord wordt.
Kring voor verbondenheid
In een kringopstelling is er geen voor of achter, alleen een gezamenlijke ruimte. Het werkt goed voor kringgesprekken, het delen van verhalen en groepsactiviteiten. Het zorgt voor verbondenheid en geeft leerlingen het gevoel dat ze deel uitmaken van een hechte kring.
Een kring kun je vormen in een echte cirkel of een 'vierkante' kring.
Flexibele indeling
Varieer en richt verschillende plekken in voor verschillende taken. Zet groepjes samen die gaan samenwerken en laat anderen alleen zitten voor meer focus.
Uit onderzoek blijkt dat een flexibele indeling die verschillende vormen van leren mogelijk maakt een positief effect heeft op leren.
Welke klasindeling kies jij?
Elke indeling heeft zijn eigen voordelen, afhankelijk van de activiteit en het lesdoel. Het mooie is: experimenteren mag! Probeer verschillende opstellingen uit en zie wat het beste werkt voor jou en je leerlingen. Met elke verandering breng je een nieuwe energie in je klas die het leren verfrist en verrijkt.
Welke leerlingen zet je bij elkaar?
Nadat je een keuze hebt gemaakt voor een indelingsvorm van de klas (in rijen, groepjes, kring of flexibel), is het belangrijk om te bepalen welke leerlingen je bij elkaar wilt zetten en welke leerlingen je beter niet bij of naast elkaar kunt zetten. Dit kan best een belangrijke keuze zijn, omdat het de leerprestaties van de kinderen kan beïnvloeden.
Leerlingen zelf laten kiezen?
Wanneer kinderen zelf mogen kiezen, zitten ze het liefst naast een vriendje of vriendinnetje. Of de populaire klasgenoot. Logisch, toch? Leerlingen die dicht bij elkaar zitten, vinden elkaar ook leuker en populairder. Maar let op; hier zit een addertje onder het gras.
Niet elke leerling is even populair. Als jij als leerkracht de touwtjes laat vieren, eindigen deze kinderen vaak aan de zijlijn. Onderzoek toont aan dat deze leerlingen op de lange termijn minder aansluiting vinden bij de groep. Daarom is het zo belangrijk om iedereen erbij te betrekken. Zorg ervoor dat ook de stille, minder populaire leerlingen een plekje in het hart van de klas krijgen.
Gemengd niveau of gelijk niveau (heterogeen vs homogeen)
Het algemeen advies is om leerlingen die zowel boven als onder het gemiddelde presteren samen te plaatsen, maar leerlingen met een gemiddelde prestatie bij elkaar in een groep te zetten.
Toch kiezen leraren er vaak voor om leerlingen met verschillende niveaus samen te zetten, zodat ze van elkaar kunnen leren (heterogene groepen). Of juist om kinderen met gelijk niveau bij elkaar te zetten (homogene groepen).
Maar het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Leerlingen die onder het gemiddelde presteren, hebben baat bij heterogene groepen. Leerlingen die gemiddeld presteren kunnen juist beter presteren in homogene groepen met leeftijdsgenoten van hetzelfde niveau.
Samenwerking in tweetallen
In veel klassen zitten leerlingen in tweetallen naast elkaar. Ook hier doe je er goed aan om goed na te denken over welke kinderen je naast elkaar zet. Kinderen die naast elkaar zitten, communiceren veel met elkaar en zullen ook veel samenwerken.
Gemiddeld presterende leerlingen zijn minder betrokken en presteren slechter als ze moeten samenwerken met een leerling die bovengemiddeld presteert. Dit kan worden voorkomen door samenwerkend leren effectief te begeleiden. Stel rollen vast en moedig leerlingen aan hun gedachten uit te spreken, zodat ze daadwerkelijk van en met elkaar kunnen leren.
Relaties tussen leerlingen
Kinderen leren van hun vrienden. Zitten ze naast een vriend of een populaire leerling? Dan zijn ze vaak meer gemotiveerd om te leren. Als kinderen naast iemand zitten die ze niet mogen, lijken ze juist minder van elkaar te leren. Lees meer over de relaties tussen leerlingen en de invloed op motivatie en prestatie in het proefschrift Social network processes and academic functioning.
Overige tips voor het indelen van leerlingen in de klas
Hier zijn enkele tips die je kunnen helpen bij het maken van de juiste keuzes:
Ken de sterke en zwakke punten van elke leerling.
Zo kun je beter inschatten wie je bij elkaar zet. Plaats bovendien leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben dichter bij jou, zodat je ze gemakkelijker kunt helpen.Let op de sociale interacties binnen de klas.
Soms kan het plaatsen van vrienden bij elkaar voordelig zijn voor hun motivatie, maar het kan ook afleiding veroorzaken. Ook kan het koppelen van leerlingen die elkaar minder goed kennen nieuwe vriendschappen en samenwerkingsvaardigheden stimuleren.Houd rekening met de persoonlijkheden en gedrag.
Sommige leerlingen werken beter in een rustige omgeving, terwijl anderen kunnen floreren in een levendige setting. Dat geldt ook voor de plek in de klas: dicht bij de deur, bij het raam, wel of niet in de ‘loop’. Niet alle kinderen blijven bijvoorbeeld gefocust bij het raamHoud rekening met leerlingen met speciale behoeften.
Afhankelijk van hun behoeften, zorg ervoor dat hun zitplaatsen zich vlak bij die van jou als leerkracht of van slimme, hulpvaardige leerlingen bevinden.Vraag om feedback van leerlingen.
Soms kan het waardevol zijn om leerlingen te betrekken bij het beslissingsproces. Dit kan hen een gevoel van verantwoordelijkheid en betrokkenheid geven.Overweeg om de zitplaatsen van tijd tot tijd te veranderen.
Dit geeft leerlingen de kans om met verschillende klasgenoten samen te werken en wordt het gevoel van gemeenschap in de klas vergroot. Ook lijkt afwisseling agressie in de klas tegen te gaan.
8 tips voor een slimme klassenplattegrond
Elke klas is uniek en dat geldt ook voor jouw plattegrond. Check deze tips om een klas te bouwen waar iedereen blij van wordt:
1. Laat leerlingen meebeslissen
Wanneer je leerlingen zelf mee mogen beslissen over de klasindeling en hoe hun klas eruit ziet, dan is dat volgens onderzoek goed voor hun leerproces.
2. Ken je leerlingen
Begin met het begrijpen van de individuele behoeften van je leerlingen. Weet wie extra aandacht nodig heeft, wie snel afgeleid is, en wie baat heeft bij een plek dichtbij het bord. Dit inzicht is essentieel voor het creëren van een ondersteunende leeromgeving.
3. Blijf flexibel
Een klas verandert constant. Zorg dat je snel kunt schakelen voor elke activiteit. Bijvoorbeeld voor individueel werk, groepsprojecten, of klassikale discussies.
4. Blijf zichtbaar
Iedereen moet het (digi)bord en jou kunnen zien. Vermijd dus opstellingen waarbij leerlingen langdurig gedraaid of met hun rug naar het bord moeten zitten.
5. Vlotte doorstroom
Geen obstakels, zodat iedereen zich makkelijk beweegt.
6. Technologie vriendelijk
Tablets of computers in de klas? Zorg voor voldoende toegang tot stroompunten en een veilige plaatsing van draden.
7. Houd rekening met de akoestiek
Plaats leerlingen die snel afgeleid zijn ver van geluidsbronnen zoals de deur, ramen, of de airconditioning.
8. Testen en aanpassen
Een plattegrond groeit mee. Blijf kijken en verbeteren.
Digitaal een klassenplattegrond ontwerpen
Een plattegrond maken kan knap lastig zijn, maar met de juiste apps of software kun je digitaal eenvoudig je plattegrond maken.
Denk aan software als Photoshop of Powerpoint. Deze programma’s zijn op veel computers te vinden en door de juiste afbeeldingen te zoeken op internet of door eenvoudige geometrische vormen te gebruiken, kom je al een heel eind.
Ook heb je apps op je telefoon op tablet waarmee je een ruimte (zoals een kamer in je huis, maar ook een klaslokaal) kunt inrichten en designen. Een bekende is Homedesign 3D.
Maar, de makkelijkste manier om digitaal een klassenplattegrond te maken, is met de digibord hulpmiddelen van Gynzy. Met de Klasindeling tool op je digibord maak je eenvoudig en snel de perfecte klassenplattegrond. Je kunt hierin meerdere plattegronden opslaan en de namen van je leerlingen naar een plekje slepen. Meer informatie over het gebruik van Klasindeling tool.
Ontwerp vandaag nog je klassenplattegrond met Gynzy
Genoeg redenen en mogelijkheden om een klassenplattegrond te ontwerpen. Maak vandaag nog een plattegrond voor jou klas met de handige Klasindeling tool van Gynzy.
Over Gynzy
Gynzy is een onafhankelijk leerplatform waar leerlingen in het basisonderwijs kunnen leren op hun eigen niveau. Met meer dan 500.000 opgaven kunnen scholen en leerkrachten Gynzy aanvullend gebruiken bij 31 van de meest gebruikte lesmethodes voor rekenen en spelling.