Aardrijkskundige namen als bijvoeglijk gebruikt

Algemeen

Leerlingen leren aardrijkskundige namen die bijvoeglijk worden gebruikt zoals 'Twents' juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om aardrijkskundige namen die bijvoeglijk worden gebruikt zoals 'Italiaanse' op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je een berichtje over je vakantie stuurt.

Introductie

Je controleert of de leerlingen een bijvoeglijk naamwoord herkennen. De leerlingen lezen het verhaal, je vraagt in elke zin wat de bijvoeglijk naamwoorden zijn en zet een streep onder deze woorden. Je vraagt of de leerlingen zelf ook een bijvoeglijk naamwoord kunnen noemen. Je legt uit dat een bijvoeglijk naamwoord iets over een zelfstandig naamwoord zegt. Je kunt eventueel eerst de zelfstandig naamwoorden aanduiden, bijvoorbeeld met een pijl van het zelfstandig naamwoord naar het bijvoeglijk naamwoord. Je legt uit dat een gebied ook iets over een zelfstandig naamwoord kan zeggen, zoals bij het woord 'Groningse'.

Instructie

De leerlingen noemen een zin waarbij 'Frankrijk' als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt. Je leest samen met de leerlingen het voorbeeld en legt uit dat een aardrijkskundig woord verwijst naar een locatie. Daarna herhaal je de regel die hoort bij het vormen van bijvoeglijk naamwoorden.
- Een bijvoeglijk naamwoord schrijf je vaak met ~e die klinkt als /u/. Deze regel gaat bij aardrijkskundige namen niet altijd op (voorbeeld: het Nederlands elftal). Je benadrukt dat het om aardrijkskundige namen gaat, dus je schrijft een hoofdletter aan het begin van het woord.
Daarna passen de leerlingen de regel toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'Duitse' en 'Europese'. Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij de woorden 'Achterhoekse' en 'Egyptische'. Vervolgens schrijven de leerlingen de woorden helemaal zelf op. Je draait aan het rad door op de blauwe stip te klikken. Daarna klik je op de aangewezen luidspreker, je hoort een land of gebied. Je vraagt aan de leerlingen wat zij weten over die locatie. Vervolgens schrijven de leerlingen een zin op waarbij de locatie als bijvoeglijk naamwoord wordt geschreven.

Inoefening

Eerst schrijven de leerlingen het woord over. Vervolgens maken de leerlingen een bijvoeglijk naamwoord en schrijven ze het woord op.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees. Door de dictees op het bord te tonen zien de leerlingen de verandering in het woord.

Dictee van de categorie:
1. Lien houdt van Belgische bonbons. Schrijf op: Belgische
2. Imani houdt van Afrikaanse kip. Schrijf op: Afrikaanse
3. Victor houdt van Russische salade. Schrijf op: Russische
4. Ik eet het liefst Brabantse worstenbroodjes. Schrijf op: Brabantse

Gemengd dictee:
1. Ik eet een grote bonbon. Schrijf op: grote
2. De zoete chocolade smaakt heerlijk. Schrijf op: zoete
3. Ik vind de witte chocolade het lekkerst. Schrijf op: witte
4. Schrijf de zin op: In het Italiaanse ijs zit Zweedse chocolade.

Aandachtspunten

- De kans bestaat dat de leerlingen onterecht een ~u in plaats van ~e schrijven. Je kunt de vergelijking maken met eerder behandelde categorieën met stomme ~e, met woorden zoals: aarde, sleutel en anker. Ook hier hoor je /u/ maar schrijf je ~e.